بررسی الزامات استخر از نظر درجه حفاظت (IP)
برای طراحی و اجرای تاسیسات الکتریکی در استخر و سونا باید الزاماتی رعایت شود. در ابتدا درخصوص الزامات استخر ها صحبت می کشود. به منظور رعایت این الزامات ،استخر و فضاهای اطراف آن به 3 منطقه ،zone0 zone1 و zone2 تقسیم میشود که در شکل زیر نشان داده شده است.
در zone0 و zonel تاسیسات برق قابل نصب و بهره برداری باید از طریق منابع SELV که حداکثر ولتاژ متناوب أن 12 ولت (AC) و ولتاژ مستقيم أن 30 ولت (DC) بدون تموج میباشد، تغذیه گردد. منابع تغذیه سیستمهای مذکور باید در خارج از zone0 و 1 zone نصب گردند.
نکته ۱: منابع تغذیه سیستمهای مذکور باید در خارج از ZONE0 و ZONE1 نصب گردند.
نکته ۲ استفاده از منابع PELV در استخر ممنوع است.
در zone2 شرایط زیر باید از نظر حفاظت و نصب منابع SELV رعایت گردد.
الف- لوازم و تجهیزات برقی نصب شده در zone2 استخر علاوه بر پیشبینی سایر حفاظت های لازم دیگر باید از طریق کلید جریان باقی مانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر نیز حفاظت گردد.
ب- جداسازی عایقی بین مدارهای الکتریکی و تجهیزات لازم دیگر که در خارج از zone 1 ، zone0 و zone2 نصب میگردد انجام گیرد.
همبندی در استخر
کلیه قطعات فلزی قابل دسترس و همچنین قطعات فلزی نصب شده در هر سه منطقه استخر (ZONE و ZONE1 و ZONE2) باید به سیستم هم بندی اضافی به منظور هم پتانسیل کردن وصل گردد. موارد هم بندی به قرار زیر میباشند:
الف- کلیه لوله های آب گاز گرمایش و سرمایش فلزی
ب- لوله فلزی فاضلاب
ب- قسمت های فلزی سازه ساختمان
پ- آرماتوربندی کف و دیواره استخر
ت- قسمتهای فلزی سازه داخل استخر
ج- بدنه های فلزی وسایل غیر برقی نصب ثابت و قسمتهای هادی بیگانه از هر نوع
چ- آرماتوربندی کف و دیواره استخر غیر عایق بندی شده(عایق بندی آب)
هادیهای حفاظتی مدارهای روشنایی و پریزهای برق تجهیزات و وسایل الکتریکی 230 ولت AC استخر باید به ترمینال یا شینه اتصال زمین تابلوی تغذیه کننده مدارهای فوق متصل گردند. در مناطق سه گانه (زون های 0،1 و 2) سیستم لوله کشی و سیم کشی برق نباید دارای قطعات فلزی قابل دسترس باشند و چنانچه تامین این شرایط از نظر اجرایی با مشکلاتی همراه باشند این قطعات باید به سیستم هم بندی اضافی متصل گردند در این مناطق فقط اجرای لوله کشی و سیم کشی برای تغذیه دستگاه هایی که مناسب نصب در این مناطق ساخته شده اند، مجاز می باشد.
عمق دفن لوله کشی و سیم کشی در هر سه منطقه استخر حداقل 5 سانتی متر میباشد. دستگاه های قابل نصب در هر سه منطقه باید دارای درجه حفاظت مطابق جدول زیر باشند.
عدد اول درجه حفاظت براساس استانداردهای معتبر و توسط سازندگان معتبر لوازم برقی تعیین و متناسب با شرایط و محیط نصب انتخاب می گردد.
در ردیف اول منظور از Px8و IPx5 این است که تجهیزات باید هر دو تست IP را پاس کرده باشند و هر دو IP را داشته باشند.
برای استخرهایی که دارای zone2 نبوده و سیستم روشنایی آن در zone1 نصب و اجرا می گردد و همچنین از مدار SELV تغذیه نمیگردند باید شرایط زیر در آن برقرار باشد.
الف- مدارهای روشنایی علاوه بر سایر حفاظت های مورد نیاز دیگر باید از طریق کلید جریان باقی مانده (RCD) با حداقل جریان باقی مانده عامل 30 میلی آمپر حفاظت گردند.
ب- ارتفاع نصب چراغها از پایینترین نقطه از zone1 حداقل از 2 متر کمتر نباشد. استفاده از منابع تغذیه PELV در استخر مجاز نمی باشد.
هادی حفاظتی مدارهای تاسیسات برقی در استخر از جمله مدارهای روشنایی و غیره با ولتاژ 230 ولت AC باید به ترمینال یا شینه حفاظتی تابلو تغذیه کننده مدارهای مذکور وصل گردند.
الزامات تاسیسات الکتریکی استخر بر اساس مبحث 13
در جدول پایین الزامات تاسیسات الکتریکی استخر بر اساس مبحث 13 ویرایش سال 95 آورده شده است.
سونای خشک
این بخش از مقررات مربوط به اجرای تاسیسات برق سونای خشک میباشد محدوده عملکرد این بخش از مقررات اتاق سونا و همچنین منطقه ای که هیتر گرمکن (سونا) در آن نصب میگردد را شامل میشود. به منظور رعایت این الزامات و شرایط سونا به سه منطقه Zone3 ،Zone2 ،zone1 تقسیم می گردد.
برای حفاظت در مقابل برق گرفتگی در تماس مستقیم یا غیر مستقیم در فضای ،سونا، موارد زیر باید رعایت گردد:
الف- استفاده از منابع SELV و PELV به غیر از گرمکن برقی برای کلیه تاسیسات برق سونا و مدارهای کنترل و فرمان.
ب- عایق مدارهای SELV و PELV در محدوده سونا پس از اجرا باید به مدت 1 دقیقه تحت ولتاژ متناوب 500 ولت (AC) آزمایش شده باشند.
پ- به عنوان حفاظت اضافی علاوه بر سایر حفاظتها برای کلیه تاسیسات برق 230 ولت AC سونا به غیر از مدار تغذیه کننده گرمکن برقی باید از کلید جریان باقی مانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر استفاده شود.
ت- اجرای سیستم لوله کشی و سیم کشی باید حتی المقدور خارج از مناطق سه گانه 1 zone 2, zone و zone3 انجام گیرد در صورت اجرای سیستم لوله کشی و سیم کشی در zone1 و zone3 سیمها، باید از نوع مقاوم در برابر حرارت سیم نسوز و لوله ها هم باید از نوع فلزی انتخاب شوند.
نکته طبق کاتالوگ برخی سازندگان هیتر سونا کابل آن باید حداقل تحمل ۱۰۵ درجه سانتی گراد را داشته باشد. کابل با روکش PVC تا ۷۰ درجه سانتی گراد تحمل دارد.
ت- نصب پریز برق در فضای سونا ممنوع است.
ج- سیستم گرمایش گرمکن برقی سونای خشک باید طبق دستورالعمل سازندگان آن که مطابق استانداردهای معتبر تولید شده باشد، نصب و اجرا گردد.
چ- کلیه قطعات فلزی قابل دسترس و همچنین بدنه های قسمتهای هادی بیگانه نصب شده در هر سه منطقه (زون سونا باید به سیستم هم بندی اضافی وصل گردد.
ح- کلیه لوله کشیهای ،آب ،گاز گرمایش و لوله های فلزی ،فاضلاب قسمتهای فلزی ساختمان باید به سیستم هم بندی اضافی وصل گردد.
خ- برای تغذیه مدارهایی که از منابع تغذیه SELV و PELV تغذیه میگردند باید تابلوی برق مجزا از تابلوی تغذیه کننده سونای خشک پیش بینی گردد.
هادی حفاظتی مدارهای تاسیسات برقی با ولتاژ 230 ولت (AC) از جمله مدار روشنایی سونای خشک باید به ترمینال یا شینه حفاظتی (PE) تابلو تغذیه کننده مدار مذکور وصل گردد.
سونای بخار
رعایت شرایط زیر برای محیط سونای بخار الزامی است.
الف- در محیط سونای بخار نصب هرگونه تجهیزات الکتریکی به غیر از چراغ روشنایی مجاز نمی باشد.
ب- مدار تغذیه چراغ روشنایی سونای بخار چنانچه با ولتاژ 230 ولت (AC) تغذیه گردد باید از طریق کلید جریان باقیمانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر حفاظت شود در غیر این صورت تغذیه چراغ روشنایی سونای بخار توسط منبع تغذیه AC با ولتاژ کار 12 ولت (AC) و یا 30 ولت (DC) الزامی خواهد بود.
پ- نصب منبع تغذیه SELV و کلید قطع و وصل چراغ در محیط سونای بخار مجاز نمی باشد.
ت- عمق دفن لوله کشی و سیم کشی در محیط سونای بخار حداقل 5 سانتی متر میباشد.
ث- درجه حفاظت چراغ روشنایی سونای بخار باید برابر IPX7 انتخاب شود.
هادی حفاظتی مدار روشنایی با ولتاز 230 ولت (AC) در سونای بخار باید به تومینال یا شینه حفاظتی (PE) تابلو تغذیه کننده مدار مذکور وصل گردد.
2 نظر
سلام، ممنون از سایت خوبتون.
این موضوع برای چه جور استخرهایی صادقه؟
یعنی سر پوشیده و سر باز بودن استخر تفاوتی ایجاد نمی کنه؟
زون بندی بر اساس چه استانداردی انجام می شه؟
سلام. ممنون از مطالب خوبتون
اگر ممکنه در خصوص همبندی لوله ها در استخر، مطلبی بزارید. چطور در مناطق مرطوب باید همبندی را انجام داد؟