نکات طراحی و نظارت مدار روشنایی
فهرست مطالب
مقدمه
یکی از مسائلی که ناظران و طراحان تاسیسات الکتریکی با آن مواجه هستند، مبحث روشنایی می باشد، از جمله سوالاتی که پیش می آید به شرح زیر است.
- در هر مدار روشنایی از چند چراغ می توان استفاده کرد؟
- آیا می توان فن یا هواکش را از مدار روشنایی تغذیه کرد؟
- آیا باید سیستم روشنایی را به ارت وصل کرد؟
- چه کلیدی باید استفاده کرد؟
در این مقاله هدف آن است که نکات کاربردی مربوط به روشنایی مطرح شود.
در هر مدار روشنایی از چند چراغ می توان استفاده کرد؟
در ساختمانهای مسکونی هر مدار روشنایی نباید بیش از 12 چراغ یا نقطه روشنایی (غیر از روشنایی ایمنی)را، اگر در بیش از یک اتاق یا فضای مشخص قرار گرفته باشند، تغذیه کند. .
تعداد چراغ های مدار که در یک اتاق یا فضای مشخص نصب میشوند فقط به جریان مجاز هادی مدار و حفاظت آن محدود میشود .
در روشنایی ایمنی نباید بیش از 20 نقطه روشنایی از یک مدار تغذیه گردد و نیز کل جریان مدار نباید از 9660 جریان مجاز کلید حفاظتی ( با اعمال ضرایب کاهش باردهی کلید حفاظتی )آن مداربیشتر باشد. هادی فاز باید در سرپیچهای پیچی لامپها به قسمت انتهایی داخل سرپیچ وصل گردد .
آیا می توان فن یا هواکش را از مدار روشنایی تغذیه کرد؟
مدارهای تغذیه کننده چراغ ها یا نقاط روشنایی نباید پریزها یا هرگونه وسیله یا دستگاه دیگر را تغذیه کنند. از هر مدار روشنایی میتوان یک یا دو موتور کوچک را به شرط آنکه مجموع توان آنها از 100 وات تجاوز نکند تغذیه کرد. مثلا از مدار روشنایی سرویس بهداشتی میتوان تا حداکثر دو فن انشعاب گرفت.
آیا باید سیستم روشنایی را به ارت وصل کرد؟
چنانچه بدنه چراغی از جنس عایق باشد هادی حفاظتی سیم ارت در محل آن به دقت عایق بندی و رها می شود تا اگر احتمالاً در آینده در محل آن چراغ با بدنه عایق چراغی با بدنه هادی نصب شود از آن هادی حفاظتی استفاده شود.
چنانچه محفظه های تجهیزات جعبه تقسیم پشت ،کلید پریز و غیره از جنس عایق نباشند و فلزی باشند، باید مانند سایر بدنه های هادی با آنها رفتار شود و آنها را به هادی حفاظتی سیم ارت متصل کرد.
نکات انتخاب کلید
کلیدها باید برای استفاده در سیستمهای جریان متناوب و از نوع قطع و وصل ،سریع بدون دخالت نحوه و سرعت عمل دست مناسب باشند .
جز در مواردی که استاندارد ساخت کلید به نحوی دیگر مشخص کرده باشد جریان اسمی کلیدها، با توجه به نوع باری که قطع و وصل میکنند باید برابر یا بزرگتر از مقادیر ذکر شده در زیر باشند.
1- برای بارهای با ضریب قدرت واحد لامپهای رشته ای و نظایر آن: جریان مصرف یعنی برای بارهای با ضریب قدرت واحد لامپهای رشته ای و نظایر آن جریان کلید باید برابر یا بزرگتر از جریان مصرفی بار باشد.
2- برای بارهای با ضریب قدرت راکتیو (موتورها و نظایر آن 1.25 برابر جریان مصرف یعنی برای بارهای با ضریب قدرت راکتیو (موتورها و نظایر آن جریان کلید باید برابر یا بزرگتر از 1.25 برابر جریان مصرفی بار باشد.
3-برای بارهای با ضریب قدرت خازنی و مواردی نظیر لامپهای تخلیه در گاز از قبیل لامپهای فلورسنت ،گازی بخار سدیم، بخار جیوه متال هالید و غیره با خازنهای تصحیح ضریب قدرت و موتورهای با راه اندازی خازنی و نظایر آن دو برابر جریان مصرف
یعنی برای بارهای با ضریب قدرت خازنی و مواردی نظیر لامپهای تخلیه در گاز( از قبیل لامپ های فلورسنت ،گازی ،بخار سدیم ،بخار جیوه متال هالید و غیره (با خازنهای تصحیح ضریب قدرت و موتورهایی با راه اندازی خازنی و نظایر آن جریان کلید باید برابر یا بزرگتر از 2 برابر جریان مصرفی بار باشد.کلیدهای کنترل مدارها از جمله چراغ ها باید هادی فاز را قطع و وصل کنند قطع و وصل هادی خنثی برای کنترل مدار ممنوع است.
هر لامپ تخلیه الکتریکی در گاز مانند لامپ فلورسنت بخار جیوه بخار سدیم متال هالید و غیره و مجهز به بالاست القایی حتی اگر دارای خازنهای تصحیح ضریب قدرت باشد باید در محاسبه جریان مجاز مدار مربوط به آنها بدون خازن به حساب آورده شود توان وسیله راه اندازی و تثبیت جریان آنها بالاست یا چوک القایی نیز در تخمین درخواست نیروی برق باید منظور شده باشد .
در محاسبه جریان مدارهای تغذیه کننده مخلوطی از انواع چراغهای مختلف علیرغم وجود اختلاف فاز ناشی از ضریب توانهای متفاوت چراغها جریانها به صورت جبری جمع شوند. کلیه تجهیزات سیم کشی از قبیل ،کلید ،پریز ،شستی جعبه تقسیم و غیره باید با مشخصات و شرایط مدارها و شرایط محیط هماهنگی داشته و درجه حفاظت آنها نیز براساس شرایط محلی که در آنجا نصب خواهند شد، یا بالاتر از آن انتخاب شود. استفاده از تجهیزات سیم کشی مخصوص داخل ساختمان (معمولی) در هوای آزاد ممنوع بوده و برای این منظور لازم است از انواع تجهیزات مقاوم در برابر عوامل طبیعی مثل اشعه خورشید،برف و باران استفاده شود .
