آشنایی با برق ساختمان
فهرست مطالب
مقدمه
تأسیسات الکتریکی در ساختمان‌ها نقشی کلیدی در تأمین انرژی الکتریکی، ایمنی و راحتی زندگی ایفا می‌کنند. طراحی و اجرای صحیح این تأسیسات نه تنها به بهبود کارایی سیستم‌ها کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش خطرات الکتریکی می‌شود. در این مقاله به تشریح کلیه اجزا و تجهیزات تأسیسات الکتریکی ساختمان می‌پردازیم تا بتوانید با عملکرد هر یک آشنا شوید و اهمیت هر کدام در طراحی تأسیسات را بهتر درک کنید.
تابلو برق
تابلو برق یکی از اجزا اساسی تأسیسات الکتریکی ساختمان است که برق را از منبع اصلی (برق شهری یا ژنراتور) دریافت و آن را به بخش‌های مختلف ساختمان توزیع می‌کند. به دلایل زیر از تابلو برق در تاسیسات الکتریکی و برق ساختمان استفاده می شود. تابلو برق از مدارهای برق در برابر اتصال کوتاه، اضافه بار، آتش سوزی و برق گرفتگی جلوگیری می کنند. تابلوهای برق ساختمان شامل تجهیزات حفاظتی و کنترلی مانند کلیدهای اتوماتیک، کلیدهای مغناطیسی، محافظ های جان، رله های کنترلی و نمایشگرها هستند.
انواع تابلوهای برق ساختمان
- تابلو برق اصلی (MDP)یا تابلو کنتوری
- تابلو برق مشاعات (GDB) یا در بعضی نقشه ها (GDP)
- تابلو برق واحدها (SDP) یا در بعضی نقشه ها (SDB)
- تابلو برق جریان ضعیف
- تابلو برق آسانسور (در صورت نیاز)
- تابلو برق توزیع برق دیزل ژنراتور (در صورت نیاز)
- تابلو برق توزیع برق UPS (در صورت نیاز)
سیم کشی برق ساختمان
سیم‌کشی، شبکه‌ای از کابل‌ها و سیم‌ها است که برق را از تابلو برق به نقاط مختلف ساختمان منتقل می‌کند. سیم‌ها بر اساس نیاز به توان مختلف انتخاب شده و به شکل‌های مختلفی نصب می‌شوند. این سیم‌کشی‌ها باید مطابق با استانداردهای فنی نصب شوند تا از ایجاد هرگونه خرابی یا حادثه جلوگیری کنند.
انواع سیم‌های برق ساختمان
انواع سیم های برق ساختمان از نظر ساختار
- سیم افشان
- سیم نیمه افشان
- سیم مفتولی
انواع سیم های برق ساختمان از نظر جنس
- سیم‌های مسی
- سیم‌های آلومینیومی
سیستم ارتینگ
سیستم زمین یا ارتینگ یکی از حیاتی‌ترین اجزا برای تضمین ایمنی در تأسیسات الکتریکی است. این سیستم با اتصال تجهیزات به زمین، جریان‌های ناخواسته مانند صاعقه یا جریان‌های نشت‌کرده را به زمین هدایت می‌کند تا از آسیب به تجهیزات و برق‌گرفتگی جلوگیری شود. همچنین اجرای صحیح سیستم ارتینگ کمک می کند تا کلیدهای مینیاتوری و محافظ جان عملکرد بهتری داشته باشند.
پریزها و کلیدها
پریزها نقاط دسترسی به برق هستند که وسایل برقی را به سیستم متصل می‌کنند. کلیدها برای قطع و وصل جریان برق به کار می‌روند و وظیفه کنترل مدارهای روشنایی و تجهیزات را برعهده دارند. انتخاب و نصب صحیح پریزها و کلیدها باید با توجه به جریان مورد نیاز و نوع وسایل برقی انجام شود.
سیستم روشنایی
وظیفه سیستم روشنایی تامین نور و روشنایی می باشد. انواع لامپ‌ها و چراغ‌ها برای ایجاد نور کافی در فضاهای مختلف ساختمان نصب می‌شوند. در ساختمان‌های مدرن، استفاده از لامپ‌های LED و سیستم‌های کنترل هوشمند روشنایی می‌تواند به کاهش مصرف انرژی کمک کند. همچنین طراحی مناسب سیستم روشنایی می‌تواند تأثیر مثبتی بر زیبایی و بهره‌وری انرژی داشته باشد.
تجهیزات حفاظتی
تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها، قطع‌کننده‌های مدار، و سیستم‌های حفاظتی RCD (Residual Current Device) برای جلوگیری از جریان‌های اضافی، اتصال کوتاه و نشتی جریان استفاده می‌شوند. این تجهیزات نه تنها از آسیب به دستگاه‌های الکتریکی جلوگیری می‌کنند، بلکه امنیت کاربران را نیز تضمین می‌کنند.
سیستم های هوشمند و سیستم های مدیریت انرژی
در ساختمان‌های مدرن، استفاده از سیستم‌های مدیریت انرژی مانند BMS (Building Management System) اهمیت زیادی دارد. این سیستم‌ها به صورت هوشمند مصرف انرژی را نظارت و کنترل می‌کنند و به کاهش هدررفت انرژی کمک می‌کنند. استفاده از حسگرها و کنترل‌های خودکار برای روشنایی، تهویه مطبوع و تجهیزات الکتریکی از جمله کاربردهای این سیستم‌ها است.
سیستم های برق اضطراری (ژنراتورها و UPS)
در ساختمان‌هایی که نیاز به برق پیوسته دارند، سیستم‌های برق اضطراری مانند UPS و ژنراتورها نصب می‌شوند. این سیستم‌ها تضمین می‌کنند که در صورت قطع برق شهری، برق مورد نیاز برای تجهیزات حساس تامین شود.
برای تضمین تأمین برق پایدار در زمان قطع برق، استفاده از ژنراتورها و UPS (Uninterruptible Power Supply) ضروری است. ژنراتورها به عنوان منبع پشتیبان عمل کرده و برق مورد نیاز در زمان اضطراری را تأمین می‌کنند. UPSها نیز به عنوان سیستم‌های ذخیره انرژی، توان لازم برای تجهیزات حساس مانند سرورها را در زمان قطع برق فراهم می‌کنند.
سیستم اعلام حریق
سیستم‌های اعلام حریق یکی از تجهیزات ایمنی در تأسیسات الکتریکی ساختمان‌ها هستند. این سیستم‌ها شامل حسگرها و آلارم‌هایی هستند که در صورت وقوع حریق، ساکنان را مطلع کرده و به سرعت آن را کنترل می‌کنند. نصب صحیح و منظم این سیستم‌ها برای حفاظت از جان و مال ضروری است.
