نظارت برق ساختمان | مراحل نظارت تاسیسات الکتریکی در برق ساختمان

نظارت برق ساختمان: تضمین ایمنی و کیفیت تاسیسات الکتریکی 

در فرآیند احداث هر ساختمان، نظارت برق به عنوان یکی از ارکان حیاتی اجرای پروژه، نقش تعیین کننده‌ای در تضمین ایمنی، کارایی و تطابق با استانداردهای ملی و بین المللی ایفا میکند. اهمیت این موضوع زمانی آشکار میشود که بدانیم خطاهای کوچک در طراحی یا اجرای برق ساختمان می‌تواند به حوادث جبران ناپذیری مانند آتش سوزی، برق گرفتگی یا اختلال در عملکرد سیستمهای حیاتی منجر شود. در این مقاله، مراحل کلیدی نظارت برق ساختمان، الزامات فنی و مزایای آن را به طور جامع بررسی میکنیم. 

 چرا نظارت برق ساختمان ضروری است؟ 

نظارت برق فرآیندی تخصصی است که از مرحله طراحی اولیه تا تحویل نهایی پروژه، بر اجرای صحیح تاسیسات الکتریکی نظارت دارد. ناظر برق با بررسی نقشه‌ها، انتخاب مصالح مرغوب، کنترل کیفیت نصب سیم کشی، تابلوهای برق و سیستمهای اتصال به زمین، از انطباق پروژه با مقررات (مانند استاندارد ملی ایران و آیین نامه‌های سازمان نظام مهندسی) اطمینان حاصل میکند. این فرآیند نه تنها ایمنی ساکنان را تضمین میکند، بلکه از هزینه‌های اضافی ناشی از بازسازی یا تعمیرات پیشگیرانه می‌کاهد. 

مرحله صفر: بررسی نقشه‌های برق ساختمان

 ناظر برق ابتدا نقشه‌های معماری و تاسیسات برق را تحلیل میکند تا از تطابق آنها با نیازهای پروژه (مانند تعداد واحدها، تجهیزات پرتوان و سیستم روشنایی) اطمینان یابد. 

 مواردی مانند ظرفیت تابلوهای اصلی و فرعی، محل قرارگیری پریزها، کلیدها و سیستمهای اعلام حریق باید مطابق با استانداردهای روز (مانند IEC 60364) طراحی شده باشند. 

در خصوص اصول ایمنی و مواردی که در حین اجرا برقکار و پیمانکار ساختمان می بایست رعایت کنند با ایشن صحبت شود و یک صورت جلسه مکتوب با امضای مالک، برقکار و سرپرست کارگاه تهیه نماید.

مرحله اول در نظارت برق: بازدید از محل پروژه قبل از شروع و کنترل حریم خطوط شبکه برق

1- حریم شبکه های فشار ضعیف از بنا حداقل 130 سانتی متر باشد.

2- حریم شبکه های فشار متوسط 20 کیلوولت در شهر حداقل 210 سانتی متر باشد.

3- در صورت نیاز به ایمن سازی نسبت به شبکه برق، مالک یا مجری موظف است که که در اسرع وقت با شرکت توزیع برق هماهنگی های لازم را انجام داده و نتیجه را به مهندس ناظر اطلاع دهد.

مرحله دوم: بازدید از محل پروژه بعد از اعلام شروع عملیات ساختمانی توسط مالک جهت امضای فرم شماره دو

پیش از آغاز فرآیند تخریب ساختمانهای فرسوده، ایمن سازی و جمع آوری تاسیسات برق ساختمان قدیمی یک گام حیاتی و غیرقابل چشمپوشی است. قطع کامل انشعاب برق از کنتور اصلی، تست عدم وجود جریان الکتریکی با دستگاههای تخصصی، و نقشه برداری از مسیرهای سیمکشی قدیمی، اولین اقدامات ضروری برای پیشگیری از حوادثی مانند برق گرفتگی، آتش سوزی یا آسیب به نیروهای اجرایی محسوب می‌شوند. جمع آوری ایمن تجهیزاتی مانند کابلها، تابلوهای فرسوده، و کنتورهای قدیمی با رعایت اصول ایمنی (استفاده از دستکش عایق و دفع اصولی مواد خطرناک مانند آزبست یا سرب) نه تنها از آلودگی محیط زیست جلوگیری میکند، بلکه مطابق با قوانین شهرداری (آیین نامه ایمنی تخریب) است. خنثی سازی خطرات پنهان نظیر اتصالات زمین معیوب، کابلهای زیرزمینی متصل به شبکه برق شهری، یا سیستم‌های ژنراتور اضطراری نیز نیازمند تخصص و دقت بالاست تا عملیات تخریب بدون وقفه پیش برود. 

غفلت از این فرآیند میتواند عواقب جبران ناپذیری مانند جریمه‌های سنگین، تاخیر در پروژه، یا حتی فجایع انسانی به همراه داشته باشد. انتخاب متخصصان مجرب با سابقه در مدیریت تاسیسات الکتریکی قدیمی، عقد قراردادهای شفاف، ، تضمین کننده اجرای استانداردهای ملی و بین المللی (مانند NEC) است. همکاری ناظران برق، پیمانکاران تخریب، و مراجع قانونی نه تنها ایمنی کارگران و ساکنان مجاور را تأمین میکند، بلکه از هزینه‌های اضافی ناشی از تعمیرات یا پیچیدگی‌های حقوقی می‌کاهد. در نهایت، مدیریت اصولی برق ساختمان پیش از تخریب، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای اجرای پروژهای سریع، ایمن، و سازگار با محیطزیست محسوب میشود.

نظارت برق در حین تخریب نظارت تاسیسات الکتریکی برق ساختمان

مرحله سوم: کنترل همبندی قبل از بتن ریزی .

در برق ساختمان همبندی از نظر ایمنی اهمیت بالایی دارد. پس از پایان فونداسیون و قبل از بتن ریزی، همبندی اصلی طبق نظر مهندس ناظر برق انجام شده و تا مهندس ناظر برق همبندی را تایید نکرده، مالک باید از بتن ریزی خودداری کند. 

مرحله چهارم; کنترل ادامه همبندی اصلی کنترل ارت موقت کنترل سیم کشی موقت و تابلوی موقت کارگاهی.

مرحله چهارم نظارت تاسیسات الکتریکی شامل بازدیدها به شرح زیر است.

1- کنترل ادامه همبندی ، شامل همبندی ستون ها ، راه پله و سایر طبقات.

2- کنترل ارت موقت.

3- بررسی و نظارت برق اتاق نگهبان و کانکسهای کارگاهی.

4- نظارت بر روی تابلو موقت برق و کنتور برق.

مرحله پنجم نظارت برق: کنترل لوله‌های برق ساختمان خریداری شده از جهت داشتن استاندارد و سایز مورد نیاز.

در این مرحله ابتدا باید استاندارد لوله های برق بررسی گردد. همچنین توصیه می شود لوله ها از نظر خودسوز بودن بررسی گردند.

نکته: استفاده از لوله های پلی آمید ممنوع است.

سایز لوله های برق ساختمان جوری انتخاب شود که حداکثر 70% آن با سیم پر شود.

شناسایی لوله برق استاندارد لوله برق در نظارت برق لوله برق ساختمان لوله برق استاندارد در تاسیسات الکتریکی

مرحله ششم : کنترل و تایید لوله کشی برق ساختمان

در برق ساختمان در زمان لوله کشی توصیه می شود تا جایی که ممکن است  از زانوهای برق استفاده نشود. ولی در صورت استفاده از زانو، بهتر است از زانوهای عصایی مرغوب استفاده شود. 

اتصال بین لوله ها و زانوها به درستی با نوار چسب و یا با چسب PVC محکم شود.

مرحله هفتم نظارت برق: کنترل و تایید سیم کشی وکابل کشی برق ساختمان

در نظارت برق ساختمان به این موارد توجه شود.

  • لوله کشی برق ساختمان به صورت مورب بر روی دیوار ممنوع  است.
  • لوله کشی برق به صورت افقی بر روی دیوارممنوع  نیست، اما دارای شرایط خاصی بوده و توصیه نمی شود.
  • لوله کشی از سقف باید دارای نظم مشخص بوده و مسیرهای عبور لوله مشخص باشد. 
  • لوله های برق باید توسط ساپورت به سقف محکم  شوند.
  • لوله کشی از کف محیط های مرطوب و دارای  آبریزی  ملاحظات خاصی دارد و توصیه نمی شود.
  • لوله کشی برق ساختمان در کف  باید بر روی لوله کشی تاسیسات دیگر از قبیل لوله های گاز و آب و پکیج و … باشد.
  • جهت لوله کشی از کف باید از لوله های صلب استفاده شود  وپس بازدید ناظر روی آن ها با ملات سیمان پوشیده شود.
ماهیچه کشی روی لوله های برق در برق ساختمان نظارت برق در زمان نصب لوله
ماهیچه کشی روی لوله های برق
پوشاندن روی لوله های برق
پوشاندن روی لوله های برق
بست زدن لوله های برق ساختمان نظارت تاسیسات الکتریکی
بست زدن لوله های برق
نمونه ای از لوله گذاری برق ساختمان در کف نظارت برق ساختمان در زمان لوله کشی
نمونه ای از لوله گذاری برق ساختمان در کف

مرحله هشتم نظارت برق: کنترل ظاهری برق ساختمان شامل آزمایش، تست و تحویل تاسیسات الکتریکی و تایید نهایی

در این مرحله باید ناظر ساختمان بررسی ها و تست های زیر را انجام دهد.

1- بررسی تابلوی پنل مرکزی اعلام حریق ، دتکتورها و ریموت اندیکاتورها و تست عملکردی سیستم اعلام حریق.

2- بررسی و تست روشنایی اصلی و روشنایی اضطراری و پریزها.

3- بررسی تابلوهای برق و تگ های آنها.

4- بررسی تجهیزات داخل حمام و سرویس بهداشتی.

5- بررسی کولر و وجود کلید ایزولاتور کولر.

6- بررسی آنتن مرکزی.

7- بررسی و چک کردن تاییدیه های ارت و اسانسور.

8- تست انواع کابل های استفاده شده، شامل تست پیوستگی هادی حفاظتی، هادی همبندی اصلی و اضافی.

9- تست مقاومت عایقی مدارهای تابلوی توزیع واحد.

10- تست مقاومت سیستم اتصال زمین.

11- تست عملکرد کلید جریان باقیمانده (RCD) .

12- بررسی ارتفاع نصب و جانمایی کلیدها و پریزها

پس از انجام تست های مذکور، توصیه می شود که تست و بازرسی تاسیسات الکتریکی توسط مهندسان دارای صلاحیت تست و بازرسی با دستگاه های اندازگیری و تست مناسب انجام شود.

مرحله نهم نظارت برق: کنترل مجوزهای لازم و ارایه گزارش به سازمان جهت صدور پایانکار بهره برداری.

پس از انجام تمام تست ها و بازرسی‌ها، در صورت صحت اجرای تاسیسات الکتریکی، مهندس ناظر برق باید مدارک زیر را در سامانه بارگذاری نماید.

1- بارگذاری نقشه های ازبیلت.

2- بارگذاری دفترچه نظارت ساختمان.

یک نظر

  • شریفی گفت:

    سلام، مطلب بسیار خوبی بود، با تشکر از شما

  • دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *